چگونه مقاله بنویسیم؟

در بخش چکیده، مختصری از کل مقاله به شکل ساده بیان می‌شود. چکیده چیزی فراتر از خلاصه متن یک مقاله است. در حقیقت خلاصه متن برای کسانی است که قبلاً متن را مطالعه کرده‌اند، در حالی که چکیده مختصری از گزارشات تحقیق است که مناسب افرادی است که متن را مطالعه نکرده‌اند و قصد دارند در رابطه با ادامه مطالعه آن تصمیم بگیرند.

با این وجود چکیده نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای کل متن اصلی باشد و برای فهمیدن جزئیات روش‌ها و نتایج، باید متن اصلی را مطالعه کرد.

چکیده باید در حدود 250 کلمه را در خود بگنجاند که شامل اهداف تحقیق، مواد عمومی، روش تحقیق، نتایج خلاصه شده و نتیجه گیری نهایی است. در متن چکیده نباید اطلاعاتی اضافه بر اطلاعات متن اصلی تحقیق آورده شود. می‌توانید چند مقاله مشابه یافته و از روش چکیده‌نویسی آنها الگو برداری کنید.

• جمله اول چکیده معمولا کلیت فرآیند اصلی است.
• جمله دوم هم فرآیند‌های انجام شده برای رسیدن به نتیجه را بیان می‌کند.
• بعد از این می‌توان روش را به شکل کامل‌تری بیان کرد و یا وارد نتایج شد، برای نمونه جمله سوم با نتایج شروع می‌شود.
• پس از آن نیز ادامه نتایج و در نهایت نتیجه‌گیری به صورت کلی بیان می شود.

یک راه ساده برای نوشتن چکیده، برگزیدن قسمت‌های مهم هر بخش تحقیق و گنجاندن آن‌ها در قالب کلماتی است که به طور مختصر کل مقاله را شرح دهد.

مقدمه

در مقدمه به معرفی مسئله اصلی و بیان دلیل تحقیق و انگیزه‌های رفع مشکل مذکور میپردازیم. این بخش بایستی اطلاعات کافی را در اختیار خواننده قرار دهد به نحوی که خواننده کار شما را مورد تمجید قرار دهد و برای خواندن ادامه متن مشتاق گردد. پاراگراف اول مقدمه معمولا میزان کاربرد روش و یا مواد مورد استفاده را بیان می‌کند.

یک استراتژی مفید برای نگارش این بخش از مراحل مقاله نویسی شروع از مسئله و طرح کلی و رسیدن به موضوع مقاله است. با این وجود این بخش نباید چندان طولانی شود و در نگارش آن باید به این مسئله توجه کنید که مخاطب متن شما فردی با اطلاعات مشابه شما است. تنها نکات اصلی را برشمارید و به سرعت و بدون مقدمه به اصل موضوع اشاره کنید.

الگوی نگارش مقدمه

برای شروع این بخش می‌توانید در مورد کاربرد فرآیند یا مواد مورد استفاده در پژوهش مطالبی بیان کنید.

پس از آن می توانید به روش فرآیند اشاره کنید، البته این جملات را می‌توانید گسترده‌تر بیان کنید و یک پاراگراف را به آن اختصاص دهید.

در پاراگراف بعدی می توانید وارد پیشینه پژوهش شوید. مثلا با جمله‌ای مثل “اولین بار در سال … و توسط … انجام شد.” در ادامه هم به روند پژوهش‌های انجام گرفته تا به حال اشاره کنید و این بیان را به گونه‌ای پیش ببرید که اهمیت کار شما مشخص شود.

سعی کنید چند ارجاع (مثلا 2-3 مورد) هم به مقالات مجله مورد نظر خود داشته باشید. این امر دید مثبتی در ادیتور مجله ایجاد می‌کند و نشان می‌دهد که شما مقالات مجله مورد نظر را بررسی کرده و با آگاهی از اینکه مقاله شما برای آن مجله مناسب است اقدام به سابمیت مقاله خود کرده‌اید. همچنین، این ارجاعات در صورتی که مقاله شما چاپ شود باعث بهبود امتیاز ایمپکت فاکتور مجله خواهد شد، به همین دلیل ادیتورها به مقالاتی علاقه دارند که به رشد مجله آنها کمک کنند.

در قسمت پیشینه پژوهش از رفرنس دهی انباشته بپرهیزید، مثلا رفرنس یک جمله نباید به شکل [6-1] باشد و سعی کنید از رفرنس‌های تکی مانند [1] و در نهایت دو یا سه تایی مانند [2 ,1] یا [3-1] استفاده کنید. رفرنس دهی انباشته به تعداد بالا این دید را ایجاد می‌کند که می‌خواهید فقط تعداد رفرنس‌ها را بدون اینکه واقعا مهم باشند بالا ببرید و این امر دید منفی در ذهنیت داور ایجاد می کند.

در پاراگراف آخر مقدمه کلیت کار خود را بیان کرده و اهمیت و نوآوری آن را بدون اینکه اغراق کنید، توضیح دهید. این قسمت را احتمالا داوری مطالعه خواهد کرد که در زمینه علمی شما بسیار با تجربه و صاحب نظر است، بنابراین در صورتی که بیش از حد از کار خود تعریف و تمجید کنید احتمال رد شدن مقاله وجود دارد. همچنین بسیار مهم است که به شکل واضح و مشخص به نوآوری (Novelty) مقاله خود اشاره کنید. پاراگراف آخر مقدمه از مهمترین بخش‌های هر مقاله‌ای است و داوران به شکل ویژه‌ای به آن توجه می‌کنند.

روش تحقیق

این بخش مربوط به زمان، مکان و چگونگی انجام تحقیقات است. محقق در این بخش از مراحل نوشتن مقاله، طرح تحقیقاتی، لوازم مورد نیاز، روش جمع‌آوری اطلاعات و کنترل نتایج را در اختیار مخاطب قرار می‌دهد.

مثلا می‌توانید مواد استفاده شده و ابعاد آنها را بیان کنید. پس از آن می‌توانید دستگاه‌های استفاده شده را معرفی کنید و در ادامه آن، فرآیند و روش کار را به شکل دقیق و کامل بیان کنید.

نتایج

در این بخش نویسنده به کمک جدول‌ها، تصاویر و نمودارهای مختلف نتایج کسب شده از هر آزمایش را در اختیار خواننده قرار می‌دهد و توضیحی در رابطه با معنی این نمودارها و تجزیه و تحلیل نتایج ارائه نمی‌دهد. معمولا این بخش بیشترین تعداد صفحات مقاله را شامل می‌شود. گسترده و وسیع بودن این بخش به چاپ شدن مقاله کمک می‌کند.

بحث و تجزیه و تحلیل

در این قسمت نویسنده توضیحات بیشتری در رابطه با نتایج به دست آمده، همبستگی متغیرها و تفسیر آن‌ها در اختیار خواننده قرار می‌دهد. در این قسمت نویسنده بایستی علت هرگونه انحراف از نتایج مورد انتظار و یا نتایج تحقیقات پیشین را برای مخاطب توضیح دهد.

نتیجه گیری

در طریقه نوشتن تحقیق بایستی نحوه نتیجه گیری کلی را در نظر داشت. در این قسمت نویسنده بایستی بتواند به سادگی نتیجه کلی حاصل از تحقیق، معنای آن و تفسیر خود از نتایج به دست آمده را برای خواننده متن ارائه کند.

می‌توانید نتایج خود را به شکل بند به بند نیز بنویسید. جمله اول این بخش هم معمولا به معرفی کل کار می پردازد، مثلا “ با استفاده از روش … انجام گرفت و از روش آزمایش … برای بررسی نمونه‌ها استفاده شد.”

 

منابع

در این قسمت نویسنده بایستی لیستی از تمامی منابعی که در نگارش مقاله به آن‌ها استناد کرده است، تهیه کرده و در انتهای مقاله خود آن را درج کند. استفاده از هرگونه داده، تصویر، نمودار و غیره از مقالات علمی دیگر بدون اشاره به نام آن در لیست منابع، نوعی سرقت علمی به شمار می‌رود.

از تعداد زیادی منبع جدید (مثلا با سال های انتشار بالاتر از 2020) استفاده کنید. چون بررسی سال منابع کار آسانی است، بسیاری از داوران به منابع توجه ویژه می‌کنند و از این طریق به نو و جدید بودن کار پی می‌برند. در صورتی که اکثر رفرنس‌های شما متعلق به قبل از 2015 باشند این دید در داور ایجاد می‌شود که این موضوع قدیمی شده و دارای ارزش پایینی برای جامعه علمی است. همچنین، تعداد منابع پایین (مثلا زیر 10 عدد) این دید را ایجاد می‌کند که محقق به طور کامل حوزه علمی خود و تحقیقات انجام گرفته در این زمینه را نمی‌شناسد.

بنابراین سعی کنید از تعداد نسبتا زیادی منبع استفاده کنید (مثلا حداقل 25 عدد) و نیمی از آنها بالای 2015 باشند و حداقل 7-8 عدد بالای 2020.

همچنین سعی کنید اگر از کتابی در مقاله استفاده شده باشد، به نسخه جدیدتر کتاب ارجاع دهید تا مدرن‌تر باشد. مقالات چاپ شده در زمینه خود را بررسی کنید و به دید درستی از تعداد رفرنس‌های معمول آنها پی ببرید. برخی از داوران هستند که یک حداقل تعداد رفرنس در ذهن خود دارند (مثلا 20 عدد) و به مقالاتی که تعداد رفرنس‌های آنها پایینتر از این عدد باشد توجه نمی‌کنند.